Antolaketa politikoa/Gizartearen antolaketa

 Antolaketa politikoa
lehenengo erreferentziak Alfontso III.aren kronikan azaltzen dira.IX.mendearen bukaeran edo X.mendearen hasieran idatzi zen.Araba,Bizkaia eta Karrantza ez zituztela inoiz konkistatu eta beti egon zirela hango biztanleen esku.

• Araba.Konderria zen IX.mendean,eta egungo lurralde gehiena hartzen zuen.Vela Jimenez familia Arabako kondeak ziren.
• Bizkaia.Hasieran konderria zela aipatzen da,XI.mendean,jaurerria.Lehen jauna Iñigo Lopez zen,familiaren fundatzailea.Bizkaiko hedadura txikiagoa zen gaur egun baino.

Gipuzkoa.1025.urtean azaltzen da lehen Ipuzcoa izenarekin,Iruñeko Erresumako gobernuaren mende.


Gizartearen antolaketa
Euskal gizartea landan bizi zen,nekazaritza eta abeltzaintza ziren jarduera nagusiak.
Gizartea bakandua zegoen eta independentea zen.
Gizarte feudala eratzen hasi zen,familia boteretsuak sortu ziren,biztanle gehienak.